- خلافت : نظام آرمانی دولت اسلامی از دیدگاه اکثریت : مدعا: عدم معرفی خلیفه از سوی پیامبر- واگذاری امر حکومت به امت- جواز خلافت به اجماع و بیعت
- امامت: نظام آرمانی دولت اسلامی از نظر اقلیت شیعی : مدعا: معرفی خلیفه پیامبر در غدیر، سال یازدهم هجری در حجه الوداع - لزوم عصمت در امام- مشروعیت الهی حکومت.
- نظام فاقد دولت: نظام آرمانی از دیدگاه خوارج، مدعا: حاکمیت از آن خداست نه انسان.